سکوی تبادل محتواهای رسانه ای

سکو یا پلتفرم تبادل محتواهای رسانه ای، بستر کلی انتقال محتوا در مراحل مختلف، شامل ایجاد محتوا تا رسیدن آن به مخاطب است. دراین نوشتار، سکوی تبادل محتوای رادیویی/ تلویزیونی که به منظور انتقال و توزیع محتوای صدا و تصویر است، مورد بررسی قرار می گیرد.

مطابق این شکل و در مرحله نخست، آماده سازی و بارگذاری سیگنال های صدا و تصویر (Media Prime) از نقاط تولید به سمت واحدهای پخش در شبکه های رادیویی/ تلویزیونی انجام می پذیرد. نقاط تولید محتوا، شامل استودیوهای تولید تلویزیونی و رادیویی، استودیو های سیار و یا مراکز ضبط یا انتشار زنده رویدادهای خبری، سیاسی، ورزشی، هنری و غیره می باشد. انتقال محتوا در این مرحله، از نوع “توزیع ویژه سیگنال” یا اصطلاحاٌ “هم بخشی” (Contribution) است. این نوع از فرایند توزیع محتوا، بین قسمتهای مختلف سازمان و یا شبکه های رادیویی/ تلویزیونی اعم از تولید، ویرایش، تدوین و آرشیو باید به گونه ای باشد که سیگنال محتوا پس از گردش های متعدد دارای خصوصیات و ویژگی های استاندارد باشد. بنابراین، سیگنال ها و محتواهای رسانه ای، تا حد امکان باید به صورت فشرده نشده بین قسمتهای مختلف عملیاتی، انتقال یافته و توزیع شود. سیگنال های صدا به صورت تک کاناله و چند کاناله و سیگنالهای تصویر با وضوح مختلف SD ,HD ,3G ,4K و 8K قابل تولید می باشند، لذا در صورت وجود محدودیت های فنی، باید مطابق با روش مناسب، این سیگنال ها را قبل از توزیع، فشرده سازی نمود. در فرایند توزیع ویژه، فشرده سازی سیگنال نباید تاخیر محسوس و افت کیفی بصری در محتوا ایجاد کند. از طرف دیگر، افت طبیعی کیفیت در سیگنال های فشرده شده که ناشی از فرایندهای آشکارسازی، ضبط، ویرایش و … ایجاد می شود باید بسیار ناچیز و در حد استانداردهای تولید و پخش محتوا باشد.

فشرده سازی سیگنال ها با کدینگ های VC-2, AVC-Intra MJPEG-2000 و JPEG-XS به منظور توزیع ویژه سیگنال های تصویر مناسب هستند . ارسال سیگنال به سمت شبکه های رادیویی/ تلویزیونی نیز از طریق شبکه های ارتباطی فیبر نوری و یا لینک های مایکرو ویو و ماهواره انجام می گیرد. طراحی و برنامه ریزی سیستم ارتباطی، برای انتقال یکپارچه، امن و بدون اختلال سیگنال، در سکوهای تبادل محتوا، اهمیت فراوانی دارد. در طراحی سیستم های ارتباطی با توجه به نوع محتوا و برنامه سازی و نیز پهنای باند لازم برای انتقال آن، می بایست نوع فشرده سازی، بستر انتقال و پروتکل ارتباطی مناسب انتخاب شود. همچنین در صورت حساسیت ارتباط برای جلوگیری از بروز اختلال و قطع شدن سیگنال لازم است، خط انتقال مضاعف در نظر گرفت و در تدارک موارد مذکور، محدویت های فنی و هزینه را مدیریت نمود.

در شبکه های رادیویی/ تلویزیونی، سیگنال محتوای ارسالی از نقطه تولید دریافت و تقویت شده و پردازش های لازم برای رسیدن آن به وضعیت استاندارد صورت می گیرد (Media Sense) و سپس در یک گردش کاری معین، پردازش های مربوط به ویرایش و تدوین، بر روی آن انجام می شود(Media Flow). پس از طی این مراحل و پس از انجام فرایندهای تکمیلی دیگر، محتواهای آماده پخش، در یک بازه زمانی تعریف شده، مطابق با کنداکتور شبکه، در سیگنال ویژه پخش شبکه قرار گرفته (Media Prime) و پس از آن، توزیع اولیه یا توزیع اصلی (Primary Distribution) سیگنال شبکه صورت می گیرد . توزیع اصلی سیگنال در یک شبکه از نقطه Headend آغاز می شود.

Headend، مرکز کنترل پخش شبکه های رادیویی/ تلویزیونی است که در آن، سیگنال های مختلف محتوا قبل از قرار گرفتن در لیست انتشار (زمینی، ماهواره ای یا کابلی) جمع آوری، یکدست و یکپارچه شده و به منظور افزایش کیفیت و ارتقای استانداردهای پخش مورد پردازش های لازم، قرار می گیرند.

در Headend یک شبکه تلویزیونی، سیگنال های نهایی ممکن است تحت پردازش هایی خاص، به فرمت ها و کیفیت های مختلف تبدیل شوند. بنابراین، مطابق شکل های 1و 2 و با گزینشی مناسب از مجموعه سیگنال های نهایی و سیگنال اولیه، توزیع اصلی (Primary Distribution) سیگنال ها از طریق خطوط ارتباطی زمینی و یا ماهواره ای به Headend های توزیع کننده برنامه ویدیویی چند کاناله (MVPD Headends) و سرویس دهندگان OTT، انجام می پذیرد.

Headend های MVPD، شامل Headend های مختلف مخابراتی، کابلی، پخش زمینی و پخش ماهواره ای هستند.

سرویس دهندگان OTT، محتوای رسانه ای را به طور مستقیم از طریق اینترنت به بینندگان ارائه می دهند. توزیع ثانویه یا توزیع فرعی (Secondary Distribution) مربوط به توزیع محتوا از Headend های MVPD و سرویس دهندگان OTT به کاربران و درخواست کنندگان محتوای رسانه است. در Headend ها و مراکز سرویس OTT، سیگنال شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی جمع آوری شده و بسته به نوع Headend، تحت فشرده سازی مناسب قرار گرفته و مطابق با استانداردهای معین DVB و ATSC که برای پخش زمینی، ماهواره ای، کابلی و تحت پروتکل IP وضع شده، بسته بندی و توسط سیستم ها و شبکه های مربوطه منتشر می شوند . به عنوان مثال از استانداردهای وضع شده DVB برای پخش زمینی: DVB-T2 ، برای پخش ماهواره ای : DVB-S2 ،پخش کابلی: DVB-C2 و برای پخش تلویزیونی تحت پروتکل IP میتوان استاندار د DVB-IPTV را نام برد. برخی از روش های کدینگ که برای فشرده سازی تصویر مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: VVC ,HEVC ,AVC ,MPEG-2 ,AV1 ,VP9

برای فشرده سازی صدا نیز می توان کدینگ های مختلف MPEG-1 Layer II ,HE-AAC ,MPEG-H ,MP3 ,AC3 ,AC4 را بکار گرفت.

با توجه به فرآیند مذکور در توزیع فرعی سیگنال، فرم یا شکل گیری محتوای رسانه (Media form) برای رسیدن به مخاطب صورت می‌گیرد. مخاطب باید نسبت به فرم و شکل بسته های مختلف ایجاد شده، یک پخش کننده مناسب را به منظور دریافت و نمایش صحیح محتوای رسانه ای (Media Kit) در اختیار داشته باشد.

ترکیب گیرنده های مختلف DVB/ATSC با تلویزیون یا ترکیب نرم افزارها و واسط های مختلف با تلویزیون های هوشمند، کامپیوتر و سیستم های همراه) لپ تاپ، تبلت و تلفن های هوشمند (از جمله اسباب دریافت سیگنال محتوا هستند. برخی از محتوا ها که از سیستمهای پخش زمینی و ماهواره ای دریافت می شوند رایگان و برخی دیگر با پرداخت هزینه به سرویس دهنده محتوا قابل دریافت می باشند. علاوه بر هزینه سرویس محتوا می بایست هزینه سرویس خطوط ارتباطی بی سیم و کابلی) کابل مسی و فیبر نوری (و هزینه سرویس اینترنت) را نیز در نظر گرفت.

نتیجه گیری

سکو های تبادل محتوای رسانه ای، روند توزیع و انتقال محتوای صدا و تصویر را از مرحله تولید تا دریافت توسط مخاطب را از دیدگاه تخصصی و نسبت به شرایط کیفی و کمی سیگنال با تفکیک توزیع ویژه، توزیع اصلی و توزیع فرعی آن، مشخص می سازند. در هرکدام از مراحل توزیع سیگنال های صدا و تصویر و طبق پردازش های صورت گرفته بر روی آن ها، با وضعیت های مختلفی ازقبیل بارگذاری محتوا، دریافت محتوا، گردش سیگنال، شکل گیری محتوا و در نهایت دریافت شکل های مختلف سیگنال ها مواجه می باشیم.